Süper Lig'in ilk haftasının tamamlandığı şu günlerde ülkede hakem hataları, VAR performansı ya da teknik direktör eleştirisi yapılmıyor olması ezber bozucu. Bunun arkasındaki en büyük etkense kuşkusuz ligimizden çok daha büyük heyecan ve endişeyle takip ettiğimiz kur artışları, bunu tetikleyen siyasal ve ekonomik gelişmeler. Ben her iki konunun da takipçisi olarak çok da karmaşık olmayan analizlerle kurdaki artışın futbola etkisini anlamaya ve ligin gidişatını analitikler üzerinden yorumlamaya çalıştım.
Analiz verimin temelini transfermarkt üzerinden topladığım takım ve lig pazar değeri verileri üzerine oturttum. Buna takımların sezon sezon sportif verilerini ( ligdeki sıralama, Avrupa Performansı, Avrupa'da oynadığı maçların nitelikleri... vs) ekleyerek SAP Analytics Cloud altyapısında veri modellemesi ve veri görsellemesini yaptım. Sonuçları aşağıda yorumladım.
Ligin pazar değeri borsa gibi içinde bulunan oyuncuların kalitesi, form durumu, ligin uluslarası arenada kabul görür olması gibi pek çok değerden etkilenen dinamik bir veridir. Bu sezonun açılışını geçtiğimiz beş sezonla karşılaştırdığımızda ürkütücü bir düşüş göze çarpıyor. Son üç sezondur ligimizin pazar değeri eriyor ve ligin bu sezon önceki sezona oranla %40 küçülmesi izleyeceğimiz futbolun kalitesi için endişe verir nitelikte.
Yıllardır pazar değeri en tepede olan üç kulüp: Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş'ın da trendi sürekli küçülme yönünde. Çoğunluğu Euro üzerinden olan ödemeler artan kur sebebiyle giderek zorlaşırken, finansal fair play baskısı da takımları kadrolarındaki kaliteli -bu maliyetli de demek- oyuncuları ellerinden çıkarmaya itiyor.
Ne yazık ki takımlarımız hiçbir zaman Şampiyonlar Ligi seviyesi için iddialı diyebileceğimiz değerde bütçeleri yaratamıyor. Örneğin alttaki grafikte sezonlara göre Şampiyonlar Ligi'nde mücadele eden takımlarımızın o senelerdeki pazar değerleri görülüyor. Mavi çizgi grafikte ise grup aşamasında mücadele ettikleri rakiplerin ortalama pazar değerlerini gösteriyor. Bu anlamda gruptan çıkmayı başarabilmiş her Türk takımı - grafikte yeşil ile gösterilmiştir - bütçesinden büyük bir iş gerçekleştirmiştir yorumunu yapabiliriz. Bu sene bizi temsil eden Fenerbahçe ve Galatasaray 'ın ise şu anki kadro yapısı ile başarılı olmaları oldukça güç gözüküyor.
Üç büyüklerdeki küçülme aşağıya doğru indikçe daha da dikkat çekici boyuta varıyor. Örneğin 2017 - 2018 sezonuna 24,95 Milyon Euro bütçe ile başlayan Karabük daha sezon başından en büyük küme düşme adayıydı. Beklenildiği gibi de oldu ve lige çok erkenden havlu atarak sezonu sonuncu olarak bitirdi. Bu sezonun açılışına baktığımızdaysa 10 takımın -ki bu ligin yarısından fazlası demek- Karabük'ün geçen seneki pazar değerinin altındaki kadrolarla lige başlayacağını görüyoruz.
Geçmiş yılların verileri incelendiğinde özellikle lige en düşük değerde kadro ile başlayan takımların sezon sonunda bir alt lige düştüklerini görüyoruz. Bu konuda tek istisna Akhisar. Bu sene de Akhisar muadili bir performans sergileyemezse Ankaragücü en büyük düşme adayı olacaktır.
Açıkçası bunu yapmak için bir uygulama ya da bilgisayar desteğine çok gerek yok. Özellikle zirveyi herkes tahmin edebiliyor. Benim çalıştığım gruplama modelinde daha çok alt segmentte dikkat çekici veriler var. Yine pazar değeri ve güncel form durumu ( önceki sezon performansı, son maç verileri vs) verilerini dikkate alarak yaptığım aşağıdaki görseldeki segmentasyonda ligin 12 takımının daha çok kümede kalma mücadelesi vereceğini öngörebiliyoruz.
Her sezon olduğu gibi yine dört büyük takım zirveyi zorlarken onlara son yıllarda olduğu gibi Başakşehir eşlik edecek. Göztepe ise kadrosu yine çok iddialı olmasa da form durumuyla bu üst grubu zorlayabilir. Endişe verici olansa ligin geri kalanının zirve için bir potansiyel vadetmiyor olması.
Euro ve doların yüksek bir ivmeyle artışı ne yazık ki ligimizi oldukça olumsuz etkilemiş gibi duruyor. Bu sene takımlarımız önceki senelere göre çok daha iddiasız kadrolarla lige başlıyorlar. Umarım verileri ve istatistikleri yanıltacak bir genç yetenek ya da usta bir taktisyen çıkıp bu tabloyu ve beni haksız çıkarır. Bu futbolda hep olmuştur ve bu sene de olmasını her zamankinden daha çok umuyoruz.
Herkese keyifli bir sezon diliyorum.